عامل بیماری های تنفسی عموما یا کرم ها هستن یا میکروب ها اما باید توجه داشت همیشه مشکل از میکروب ها نیست و نباید سریع سراغ ترامایسین و تایلوزین بریم یا لینکو بزنیم چون عامل بیماری ممکنه کرم باشه و این دارو ها اصلا تاثیری روی شش‌درد دام نداره. وقتی گله درگیر کرم های ریه می شه تعداد زیادی از دام ها سرفه میکنن و رشد خوبی ندارن و لاغر باقی میمونن و به اصطلاح خالی میکنن. یک سری کرم های نخی شکل نازک هستن که داخل ریه تکثیر میشن و دام ما نمیتونه راحت نفس بکشه و سعی میکنه با سرفه کردن اونها رو از دستگاه تنفسی خودش تخلیه کنه. برای درمان، این کرم ها باید کشته بشن ولی داروهایی مثل لینکو، تیل مایکوزین، تایلوزین جواب نمیده و باید یه داروی ضدانگلی که کرم های نخی رو بتونه از بین ببره استفاده کنیم.
ضد انگل هایی مثل :
- نیلور ( لوامیزول )
- آلبندازول
- کلوزانتل
- آیورمکتین تزریقی یا آیورژن خوراکی
که میتونن به راحتی کرم های ریه رو از بین ببرن . ولی باید حتما 10 الی 14 روز بعد انگل زدایی تکرار و دوز یادآور تزریق بشه.
بعد از انگل زدایی تعداد بسیار زیادی از دام هایی که داشتیم بهبودی کامل پیدا میکنن ولی ممکن هست تعداد کمی از دام ها مشکل تنفسی داشته باشن که احتمال زیاد عامل بیماری در آن ها میکروبی هستش.
داروهایی که عموما برای عفونت های ریه دام موثر هستن :
- اکسی تتراسایکلین + تایلوزین
- فلورفنیکل 30 درصد
- تیل مایکوزین ( بز کُش )
اگر دام ما به غیر از سرفه کردن ، تب هم داره بهتره یک داروی ضدالتهاب هم استفاده بشه مثل :
- دگزامتازون ( به دام آبستن تزریق نشود )
- فلونکسین 5 درصد
برای درمان مشکلات تنفسی بره های زیر 10 کیلو از داروهای با درصد بالا استفاده نکنید. داروهای 20 درصد و 30 درصد برای دام های بالغ و بزرگ هستش. از اکسی 5درصد و تایلوزین 5 درصد یا لینکو برای بره های ریز استفاده کنید.
باید این نکته را در نظر داشت میش هایی که مرتع میرن و از مسیر های پر گرد و خاک عبور میکنن ، هر ساله سهمی از شش هاشون مسدود میشه و دیگه توان تنفسی نداره یا اینکه اگر جایگاه دام ها جوری باشه که دائما گردو خاک باشه مسلما روی شش دام ها و عمر مفید شون اثر منفی داره. یا اگر کف دامداری خشک هست و آهک پاشیده شده و گرد آهک در هوای دامداری پخش میشه ، این خودش عامل درگیری و آسیب به ریه دام هست. راه حل چیه؟! بهتره آهک که یک گزینه مناسب برای ضدعفونی پاهای دام هست رو فقط در مسیر های تردد و درگاه ها بریزیم مثلا قبل از درب خروجی دامداری یا یک حوضچه ضدعفونی که دام ها موقع رفت و برگشت سم هاشون رو داخل آهک بزنن.
در پاستورلوز ریه دام به شدت پرخون میشه و تا حدی خون تمام کیسه های هوایی رو پر میکنه و جایی برای تبادل هوا داخل ریه ها نمیمونه. دام های مبتلا بعد از یکی دو روز سرفه زدن ، یکجا بدون حرکت می ایستن و دیگه حتی سرفه هم نمیتونن بکنن. برای این بیماری باید خیلی سریع وارد عمل شد و درمان رو شروع کرد اگر از داروی مناسب استفاده بشه ، خیلی خوب به درمان جواب میده. ولی توصیه میکنیم که اگر شرایطی دارید که دام های شما خیلی به مشکلات تنفسی مبتلا میشن ، حتما از واکسن این بیماری استفاده کنید.
واکسن انتروتکسمی + پاستورلوز ( اردنی )
درنهایت اما بعضی از مشکلات ریوی دام ارزش درمان ندارند و بهتره که دام حذف بشه به عنوان یک روش برای تست میزان سالم بودن شش گوسفند یک نایلون 2 کیلویی جلوی پوزه دام میگیریم و قفل میکنیم تا دام داخلش دم و بازدم داشته باشه اگر کیسه نایلونی به مقدار خیلی کمی پر و خالی شد یعنی سهم زیادی از شش دام از بین رفته است.
منبع: تیم تحقیق و توسعه شرکت ایده محوران زیست فعال
